------

1. Về quan hệ hợp tác giữa tỉnh Nghệ An (Việt Nam) và tỉnh U-li-a-nốp (Liên bang Nga)

Tỉnh Nghệ An, Việt Nam và tỉnh U-li-a-nốp, Liên bang Nga đã thiết lập quan hệ hữu nghị hợp tác từ năm 2007. Thời gian qua, hai bên đã tổ chức một số hoạt động hợp tác như: Trao đổi đoàn, giao lưu văn hóa, giáo dục… và đã có một số kết quả nổi bật như sau:

- Chính quyền và nhân dân tỉnh U-li-a-nốp đã quan tâm, tạo điều kiện tốt nhất để tỉnh Nghệ An triển khai xây dựng và khánh thành tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh tại thành phố U-li-a-nốp, tỉnh U-li-a-nốp vào tháng 6/2017. Đây là công trình có ý nghĩa hết sức to lớn, thể hiện tình cảm của nhân dân tỉnh Nghệ An, tỉnh U-li-a-nốp và bà con cộng đồng người Việt Nam sinh sống tại tỉnh U-li-a-nốp đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh.

- Chính quyền thành phố U-li-a-nốp đã đổi tên Trường THPT 76 thành trường THPT Hồ Chí Minh vào ngày 05/6/2017. Trường THPT Hồ Chí Minh hiện có 1230 học sinh, tại ngôi trường này có một phòng lưu niệm trưng bày, giới thiệu về thân thế sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh và giới thiệu hình ảnh đất nước con người Việt Nam; ký kết biên bản ghi nhớ về hợp tác giáo dục giữa Trường THPT Hồ Chí Minh, thành phố U-li-a-nốp và Trường THPT chuyên Phan Bội Châu của tỉnh Nghệ An.

- Hội người Việt Nam đoàn kết tại tỉnh U-li-a-nốp, Liên bang Nga được thành lập năm 2004. Sau gần 10 năm hoạt động, Hội đã được chính quyền tỉnh U-li-a-nốp kết nạp vào thành viên Hội đồng các dân tộc của tỉnh U-li-a-nốp và tham gia các hoạt động trao đổi giao lưu với các hội thành viên trên cơ sở kế hoạch hàng năm của tổ chức cộng đồng các dân tộc của tỉnh U-li-a-nốp. Hiện nay, Hội có hơn 200 hội viên, đã có nhiều hoạt động từ thiện ở Việt Nam và Liên bang Nga, như: ủng hộ quỹ biển đảo quê hương, ủng hộ đồng bào miền Trung bị thiên tai, hỗ trợ và giúp đỡ những hội viên có hoàn cảnh khó khăn, tư vấn pháp luật cho hội viên và bà con cộng đồng, tuyên truyền và tổ chức các ngày lễ nhằm phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam... Hội đã phối hợp với lãnh đạo tỉnh U-li-a-nốp đón các Đoàn lãnh đạo tỉnh Nghệ An, các Đoàn công tác của Đại sứ quán Việt Nam tại Liên bang Nga và các Đoàn công tác của Việt Nam sang thăm và làm việc tại tỉnh U-li-a-nốp.

2. Chuẩn bị đón đoàn cao cấp tỉnh U-li-a-nốp sang thăm và làm việc tại tỉnh Nghệ An

Hiện nay, tỉnh Nghệ An đang phối hợp với tỉnh U-li-a-nốp chuẩn bị tổ chức đón tiếp và làm việc với Đoàn đại biểu tỉnh U-li-a-nốp do Phó Thống đốc dẫn đầu sang thăm, làm việc tại Nghệ An và dự Lễ khánh thành công trình tượng V.I.Lê-nin tại thành phố Vinh.

- Thời gian tổ chức: Dự kiến ngày 15-16/4/2024.

- Thành phần tham dự (dự kiến):

+ Phía Liên bang Nga: Đoàn công tác của chính quyền tỉnh U-li-a-nốp; Đại sứ quán Liên bang Nga tại Việt Nam; Hội người Việt Nam "Đoàn kết" tại tỉnh U-li-a-nốp.

+ Phía Việt Nam: Đại diện Ban Đối ngoại Trung ương; Ban Tuyên giáo Trung ương; Bộ Ngoại giao; Bộ Văn hoá Thể thao và Du lịch, Bộ Công an, Đại sứ quán Việt Nam tại Liên bang Nga; đại diện lãnh đạo Tỉnh ủy, HĐND, UBND, UBMTTQ Việt Nam tỉnh Nghệ An và các cơ quan, đơn vị liên quan.

- Các hoạt động chính:

+ Đoàn dâng hoa, dâng hương tại Khu di tích Kim Liên, huyện Nam Đàn.

+ Đoàn làm việc với lãnh đạo tỉnh Nghệ An để thảo luận về các vấn đề hợp tác song phương.

+ Đoàn tham dự Lễ khánh thành tượng V.I.Lê-nin tại thành phố Vinh.

+ Đoàn làm việc với Hội hữu nghị Việt - Nga tỉnh Nghệ An và gặp gỡ, trao biểu tượng cho đại diện người dân tỉnh Nghệ An đã học tập, làm việc tại U-li-a-nốp giai đoạn 1986-1990.

+ Đoàn thăm vị trí dự án Làng hữu nghị Việt Nga U-li-a-nốp do Công ty cổ phần hợp tác đầu tư Việt Nga U-li-a-nốp thực hiện tại xã Nghi Phong, huyện Nghi Lộc.

+ Đoàn thăm Trường THPT Phan Bội Châu tại thành phố Vinh.

3. Về việc xây dựng và khánh thành tượng V.I.Lê-nin tại thành phố Vinh

a) Đề xuất chủ trương

Năm 2015, được sự đồng ý của Ban Bí thư Trung ương Đảng, tỉnh Nghệ An đã phối hợp với tỉnh U-li-a-nốp triển khai xây dựng công trình tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh tại U-li-a-nốp. Khuôn viên xây dựng Tượng do tỉnh U-li-a-nốp bố trí, tặng cho tỉnh Nghệ An với diện tích hơn 2.000m2. Năm 2017, Đoàn đại biểu tỉnh Nghệ An do đồng chí Nguyễn Xuân Sơn, Phó Bí thư thường trực Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh đã phối hợp với chính quyền tỉnh U-li-a-nốp, thành phố U-li-a-nốp, Liên bang Nga và Hội người Việt Nam "Đoàn kết" tại U-li-a-nốp tổ chức khánh thành tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh tại U-li-a-nốp. Tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh có bệ cao 3m, Tượng cao 5m, bằng đồng nguyên chất, được lấy từ nguyên mẫu ở Quảng trường Hồ Chí Minh, tỉnh Nghệ An. Vị trí đặt tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh là khu vực trung tâm của thành phố U-li-a-nốp, ở ngã tư, đầu Đại lộ Hồ Chí Minh và nằm trong quần thể: Quảng trường Hồ Chí Minh và Trường THPT 76 nay đổi tên thành Trường THPT Hồ Chí Minh.

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Ban Bí thư Trung ương Đảng (tại Công văn số 9291-CV/VPTW, ngày 06/4/2019) đồng ý chủ trương xây dựng tượng V.I.Lê-nin tại thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An theo đề xuất của tỉnh U-li-a-nốp, Liên bang Nga. Theo thỏa thuận giữa hai tỉnh, tỉnh U-li-a-nốp đúc tượng V.I.Lê-nin tại Liên bang Nga và vận chuyển sang lắp đặt tại thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An. Tỉnh Nghệ An xây dựng khuôn viên đặt Tượng. Việc Chính quyền tỉnh U-li-a-nốp, tặng tượng V.I. Lê-nin cho tỉnh Nghệ An nhằm thắt chặt quan hệ hợp tác tốt đẹp giữa hai tỉnh và góp phần củng cố quan hệ hữu nghị truyền thống, đối tác chiến lược toàn diện giữa hai nước Việt Nam và Liên bang Nga.

Công trình tượng V.I. Lê-nin tại thành phố Vinh tượng trưng của tình hữu nghị giữa hai nước Việt - Nga, đồng thời là biểu tượng văn hóa, nghệ thuật, thể hiện tình cảm thiêng liêng của nhân dân hai tỉnh dành cho nhau. Công trình tượng V.I.Lê-nin tạo thêm không gian đẹp và là điểm nhấn cho diện mạo đô thị, khu vực trung tâm của thành phố Vinh. Hơn thế, từ những hoạt động ngoại giao văn hóa này, hai tỉnh sẽ gắn kết hơn trong các hoạt động hợp tác song phương trên các lĩnh vực đầu tư, thương mại, y tế, giáo dục và đào tạo, du lịch…

b) Khuôn viên và bệ đặt Tượng

Khuôn viên và bệ đặt tượng tại thành phố Vinh đã được UBND thành phố Vinh khởi công xây dựng vào tháng 02/2020 và hoàn thành vào tháng 6/2020, với diện tích 1.036,5m2. Bệ đặt Tượng cao 3m, chất liệu bằng thép; mặt trước khắc dòng chữ bằng tiếng Nga và tiếng Việt "V.I.LÊ - NIN, 1870-1924"; mặt sau khắc dòng chữ bằng tiếng Nga và tiếng Việt "Biểu tượng của tình hữu nghị Việt - Nga".

Vị trí khuôn viên đặt Tượng: Nằm ở vị trí trung tâm, chỗ giao nhau giữa Đại lộ V.I.Lê-nin với đường Nguyễn Phong Sắc, thành phố Vinh. Khuôn viên có hình tam giác cân (đáy rộng 38m).

c) Thông tin về Tượng và việc đúc Tượng

Giai đoạn 2020-2021, do ảnh hưởng của dịch Covid-19 nên tỉnh U-li-a-nốp chưa bố trí được thời gian và lịch trình cụ thể. Ngày 16/02/2023, Thống đốc tỉnh U-li-a-nốp có Công thư số 73-G-01/4181 thông báo Tượng đã sẵn sàng để vận chuyển từ Liên bang Nga đến tỉnh Nghệ An.

Tượng V.I.Lê-nin có trọng lượng 4,5 tấn, chiều cao 3,6m, chất liệu bằng đồng nguyên chất.

d) Về vận chuyển và bảo quản Tượng

Việc đúc và vận chuyển Tượng được chính quyền tỉnh U-li-a-nốp thực hiện hết sức chu đáo.

Ngày 10/10/2023, tượng V.I.Lê-nin cập cảng Hải Phòng và được UBND thành phố Vinh tổ chức vận chuyển về vào ngày 14/11/2023 và đang bảo quản. Thời gian đó, do lãnh đạo tỉnh U-li-a-nốp chưa sắp xếp được lịch nên không tổ chức được đoàn công tác sang thăm, làm việc và khánh thành công trình tượng V.I.Lê-nin.

4. Những công trình mang tên Chủ tịch Hồ Chí Minh và V.I.Lê-nin trên thế giới

4.1. Những công trình mang tên Chủ tịch Hồ Chí Minh

a) Trên toàn thế giới:

- 34 công trình tượng/tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh tại 22 quốc gia (Châu Á có 15 công trình, Châu Âu có 9 công trình, Châu Mỹ La-tinh có 9 công trình, Châu Phi có 01 công trình).

- 13 khu tưởng niệm mang tên Chủ tịch Hồ Chí Minh ở nước ngoài (Châu Á có 9 công trình tại các nước: Trung Quốc, Lào, Thái Lan; Châu Âu có 4 công trình tại các nước: Pháp, Nga, Đức).

- Các công trình đặt bia, gắn biển đồng mang tên Chủ tịch Hồ Chí Minh được thực hiện tại 5 nước: Singapore, Anh, Slovakia, Ấn Độ, Pháp và một số hình thức khác như đặt tên trường, đường phố, quảng trường, công viên, đại lộ mang tên Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Phần lớn các công trình tôn vinh Chủ tịch Hồ Chí Minh trên thế giới đang được giữ gìn, bảo tồn trong tình trạng tốt. Thời gian qua, các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài đã phối hợp với chính quyền nước sở tại tiến hành tu bổ, cải tạo, nâng cấp một số công trình tôn vinh chủ tịch Hồ Chí Minh ở Thái Lan, Nga, Vê-nê-zu-ê-la, Pháp và Hungary hoặc đang xây dựng kế hoạch tu bổ các công trình ngoài trời có dấu hiện xuống cấp do thời gian và điều kiện thời tiết khắc nghiệt ở các nước như: Srilanka, Ấn Độ, Áo, Philippines, Cuba, Argentina.

b) Tại Liên bang Nga: Hiện có 05 công trình tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh gồm: (1) Tượng tại Quảng trường Hồ Chí Minh, thủ đô Moscow, khánh thành năm 1990; (2)Tượng đặt tại thành phố Vladivostok, khánh thành năm 2019; (3 Tượng đặt tại Quảng trường Hồ Chí Minh, thành phố U-li-a-nốp, khánh thành năm 2017; (4) Tượng đặt tại Viện Hồ Chí Minh, Đại học Tổng hợp Quốc gia Saint Petersburg, thành phố Saint Petersburg, khánh thành năm 2010; (5) Tượng đặt tại khuôn viên nơi giao nhau giữa con phố mang tên "Hồ Chí Minh" và đại lộ "khai sáng", thành phố Saint Petersburg, khánh thành năm 2023.

4.2. Những công trình mang tên V.I.Lê-nin

Hiện nay, trên toàn thế giới có 118 công trình mang tên V.I.Lê-nin, cụ thể:

- Tại Liên bang Nga có 79 công trình.

- Tại các nước cộng hoà thuộc Liên xô cũ (Azerbaijan; Ác-mê-ni-a; Bêlarut; Gruzia; Kazakhstan; Kyrgyzstan; Lát-vi-a; Litva; Môn-đô-va; Tajikista; Thổ Nhĩ Kỳ; Uzbekstan; Estonia…): có 14 công trình.

- Tại các nước khác (Nam Cực; Albania; Bungari; Vương quốc Anh; Hungary; Venezuela; Việt Nam; Đức; Hy Lạp; Đan Mạch; Zimbabwe; Ấn Độ; Ý; Cuba; Mô-ri-xơ; Mông Cổ; Hà Lan; Na Uy; Ba Lan; Slovakia; Hoa Kỳ; Phần Lan; Pháp; Cộng hòa Séc; Thụy Điển): có 25 công trình.

Trong đó, tại thành phố Hà Nội, Việt Nam có Công viên V.I.Lê-nin, diện tích hơn 17.000m2, là một trong những địa điểm đẹp của thành phố, được người dân rất yêu thích.

BAN TUYÊN GIÁO TỈNH ỦY - SỞ NGOẠI VỤ